Сирием щыпсэу адыгэхэм я закъуэкъым!
Сирием щыпсэу адыгэхэм хэкIыпIэ закъуэу яIэр я хэкужьу я адэжь щIыналъэм къагъэзэжынырщ. Урысей Федерацэмрэ Тырку Республикэмрэ дунейм къыщыхъу-къыщыщIэхэм зыгуэру щыхэлIыфIыхь дэтхэнэри еувэлIапхъэщ адыгэхэм я хэкужь ягъэзэжыну хуитыныгъэ зэраIэм, зы фIэгъэнапIи щхьэусыгъуи емыпхауэ. Тыркум щыIэ Кавказ хасэхэм я федерацэм мыбы теухуауэ зыбжанэрэ зыхуигъэзащ Урысей Федерацэм, тхыдэми къэралышхуэу зэрыщытми пщэрылъ къыщащI цIыхугъэ къалэнхэр езым и къэрал хабзэ нэхъыщхьэм тету, пэрыуэгъурэ фIэгъэнапIэрэ къимылъыхъуэу игъэзэщIэну, Сирием, нэгъуэщI щIыпIэхэми щыпсэу адыгэ псоми я хэку ягъэзэжыныр ящигъэпсынщIэну. Ауэ, ди жагъуэ зэрыхъущи, гузэвэгъуэр нахуэу илъагъу, ар зэтригъэувыIэфыну гуащIэрэ Iэмалрэ иIэ пэт, иджыри адыгэхэм я гуIэ макъ зэхихыркъым.
А щхьэусыгъуэращ адыгэ хэхэсхэм пэкIухэр ирагъэкIуэкIыныр къызыхэкIыр. Абыхэм ящыщ зыщ 2013 гъэм щIышылэм и 5-м Анкара, УФ-м и лIыкIуэм и IуэхущIапIэм и бжэIупэм, Тыркум щыIэ Кавказ хасэхэм я федерацэм щригъэкIуэкIа пэкIур. Абы хэтащ Тыркум и къалэ куэдым къикIаи, анкарадэсхэм ящыщи, Сирием щекIуэкI зауэм зэхэзехуэн ищIахэм ящыщу мы къэралыр зэкIэ щхьэегъэзыпIэ зыхуэхъуахэри.
ПэкIум къекIуэлIахэм зэдыжаIэм, ину тхауэ яIыгъ псалъэ шэрыуэхэм къагъэлъагъуэрт цIыхухэр щIызэхуэсар:
«Зумыущэху, зегъэIэт уи макъым, зэрыплъэкIкIэ пэув зауэм!»
«Шэрджэсым и бжэр шэрджэсхэм яхузэхуэщIащ. Ар дауэ?!»
«Шэрджэсым и бжэр шэрджэсхэм къахузэIуфх!»
«Сирием щыпсэу адыгэхэм я закъуэкъым!»
«Шэрджэсхэм хэхэсыныр яух!»
Кавказ Хасэхэм я федерацэм и тхьэмадэ Шыгъэлыгъуэ Уэджид къыщыпсалъэм жиIащ зэпэщIэува лъэныкъуитIми ящымыщу, зауэр зымыдэ цIыху хей къызэрыгуэкIхэр абы зэрыхэкIуадэр, зауэр икIэщIыпIэкIэ гъэувыIэн, лей къызытехьэ адыгэхэм я хэку ягъэзэжыну хуит щIын зэрыхуейр.
Уэджид къеджащ Кавказ Хасэхэм я федерацэм и Джэ псалъэм.
Абы итщ мыпхуэдэу.
«ИлъэситIым нэблэгъащ Сирием зауэшхуэ зэрыщаублэрэ. Лъыгъажэр махуэ къэс хьэкIэкхъуэкIагъэм нэсу нэхъ ткIий, нэхъ пщтыр хъууэрэ йокIуэкI. Зауэ псоми зэрыщыхъу хабзэу, Сирием щекIуэкIми и фэбжь зылъысхэр, хэкIуадэхэр лажьэ зимыIэ цIыху къызэрыгуэкIхэрщ. Ауэ гугъэ-гурылъ щэху фIыцIэхэр зэдэзыIыгъ къарууэ дуней псоми къуэкIыпIэ курытми щызэдэжэхэм кърадзэркъым абы щекIуэкI гузэвэгъуэр, лъыгъажэр, хьэдэ зэтекIутахэр…
Абыхэм ялъагъур щIыдагъэ бжьамийхэрщ, я Iэщэ зэращэнырщ, я фейдэ къызыхэкIын проектышхуэхэрщ… Лъапсэрыхыр, уи хэку урахуныр зищIысыр фIы дыдэу зыщIэ адыгэхэр хуейкъым зауэ, абы сыт хуэдэ щхьэусыгъуэ хуащIми.
Сирием щыпсэу адыгэхэр лажьэншэу зэрыхэкIуадэм дуней цIыхубэр щыгъуазэкъым. Урыс пащтыхьыгъуэм, Уэсмэн империем, Британие пащтыхьыгъуэм, а лъэхъэнэм тепщэу щыта нэгъуэщI къэрал лъэщхэм я зэгурыIуэ-зэдэщIэкIэ я хэкужьым ирахуа адыгэхэм я щIэблэщ Сирием щыпсэу адыгэхэр. Адыгэ псоми хуэдэу, абыхэми я хэкущ, я адэжь щIыналъэщ Шэрджэсыр. А пэжыр зыми хущIэхъумэнукъым. Дунеишхуэр яхузэрымыгъэгуэшу зэпэщIэт къарухэм я зэпэщIэувэм зи хэку зыфIигъэкIуэда адыгэхэр хуейкъым дяпэкIэ апхуэдэ джэгухэм хэтыну, Сирием, Тыркум, нэгъуэщI щIыпIэхэми щыпхагъэкI проектхэм Iэдэ-уадэ щахуэхъуну.
Сирие адыгэхэр, езым зэщIамыгъэна мафIитIым яку дэтщ, лIэн-псэун бэнэныгъэм хэхуащ. Адыгэ къуажэхэм бомбэхэр дадзащ, цIыху куэд абы хэкIуэдащ, щэ бжыгъэхэр уIэгъэ хъуащ, мин бжыгъэхэр шхыни тепIэн-щIэлъыни ямыIэжу щIыунэхэм щIэзэрыгуауэ щIэсщ, я псэр дзапэкIэ яIыгъыу. Мин бжыгъэхэри щIэпхъуащ хамэ къэрал гъунэгъухэм, Тыркум, Иорданием, Ливаным щхьэегъэзыпIэ къыщалъыхъуэу, я Iуэху зэрыхъунури зыхуэзэнури ямыщIэу. Мин хуэдизым ди хэкужьым, ди адэжь щIыналъэм, абы щыIэ ди республикэхэм ягъэзэжыфа пэтми, гугъу йохь. ЩIыпIэрыс ди хэкуэгъухэм я дэIэпыкъуныгъэкIэ я шхын ерагъыу ягъуэт къудейуэ аращ. Адыгэхэм я тхьэлъэIу нэхъыщхьэр мыпхуэдэщ: «Тхьэм цIыху псори щхьэхуиту, бейтхъэжу игъэпсэу! Ауэ адыгэхэри ящремыгъупщэ!» Аращи, цIыхугъэм, мамырыгъэм, зэкъуэшыныгъэм худиIэ фIэщхъуныгъэ быдэм, ди хабзэхэм, демократие бзыпхъэхэм дазэрыхуэпэжым Урысей федерацэмрэ Тырку республикэмрэ, щIыхьрэ зэфIэкIрэ зиIэ къэралхэм, гуащIэ зиIэ псоми захудогъазэ Сирием щекIуэкI гузэвэгъуэр зыхащIэну, дунеишхуэм цIыхум хуэфэщэну щызэдащта хуитыныгъэхэр я лъабжьэу мы Iуэхум бгъэдыхьэну, зауэр икIэщIыпIэкIэ ягъэувыIэну. Хэхауэ Урысей Федерацэм зыхудогъазэ: тхыдэм, цIыхугъэм, къэралышхуэу зэрыщытым абы и пщэм кърилъхьэ къалэнхэм защимыдзеину;
квотэ, визэ, вид на жительствэ хуэдэ бюрократ фIэгъэнапIэ жьгъейхэр щхьэусыгъуэ имыщIэну;
Сирием щыпсэу адыгэхэм, нэгъуэщI къэралхэм щыхэхэс адыгэхэм я хэку ягъэзэжыну гъуэгу къахузэIуихыну, абыкIэ игъэгуфIэну, Сирие адыгэхэри, Косовэ адыгэхэм хуэдэу, зришэлIэжыну;
Хэкужьым зыгъэзэжахэми дяпэкIэ зыгъэзэжынухэми яхудичыхыну, федерацэ бюджетым щыщу фонд яхухихыну, зэбгъэтIылъэкI мыхъуну Iуэху гузэвэгъуэхэр иризэфIихын папщIэ;
зыщIэсын, я шхын, я узыншагъэ, я еджэн хуэдэхэмкIэ ядэIэпыкъуу щIидзэну, ахэр хэгъуэгум зэрыхэгъуэзэжыным телажьэ программэхэр яхузэхигъэувэну, апхуэдэурэ, илъэси 148-рэ хъуауэ адыгэхэм я нэхъыбэр зэрыхэхэсым кIэ иритыну».
Кавказ Хасэхэм я федерацэм иригъэкIуэкIа мы Iуэхугъуэр а махуэм и пщыхьэщхьэмрэ къыкIэлъыкIуэ махуэмрэ къыдэкIа журналхэм, газетхэм ягъэкIуащ мыпхуэдэ фIэщыгъэцIэхэр яIэу:
«Сирие адыгэхэм я закъуэкъым», «Урысейм адыгэхэм квотэ къахуегъэув», «Адыгэхэм пэкIу ирагъэкIуэкIащ, я хэкужьым ягъэзэжыну», «Адыгэхэр я лъэпкъэгъухэм папщIэ Урысей посольствэм Iутахэщ», «Адыгэхэм Анкара пэкIу щащIащ», нэгъуэщIхэри.
ПэкIур Iэуэлъауэншэу, Iэдэбу яухри, къекIуэлIахэр зэбгрыкIыжащ Урысейм къыщыгугъхэу.
«Адыгэ псалъэ»
Хъуажь Фахъри.