Адыгэбзэ

Дэ нэгъуэщIым зыкъедгъэгъэсэбэп хъунукъым

Хамэ къэрал куэдым щыхэхэс адыгэхэр зэрыгъуэтыжыным, зэкъуэгъэувэным ехьэлIауэ къалэн куэд и пщэ къыдохуэ Дунейпсо Адыгэ Хасэм. Иджыпсту ар зи ужь ит Iуэхугъуэхэм я нэхъыщхьэщ Сирие Хьэрып Республикэм бэлыхь щыхэхуа ди лъэпкъэгъухэм ядэIэпыкъуныр, лей къатемыгъэхьэныр, хэкум къыхуеIэхэр къэшэжыныр. Фэ зэ­рыфщIэщи, илъэсым щIигъуауэ политикэ зэпэ­щIэу­вэ­ны­гъэр щызэщIоплъэ СХьР-м. Правительствэм и дзэмрэ оп­позицэ зэщIэузэдамрэ я зэныкъуэкъум хокIуадэ Урысейм и хэкуэгъуу Сирием щыпсэухэм ящыщ куэд, абыхэм яхэтщ адыгэхэри. А зэныкъуэкъур ди лъэпкъэгъухэм къажьэхэмыуэнырщ, цIыху куэд хэмыкIуадэу къегъэлынырщ иджыблагъэ ДАХ-м и президенту хаха Сэхъурокъуэ Хьэутий япэ Iуэхуу зэфIигъэкIын хуейуэ къылъыкъуэкIар. Абы и лъэныкъуэкIэ Хасащхьэм ищIэхэм тедгъэпсэлъыхьыну…

Дальше
Адыгэбзэ

ЩIалэгъуалэ зимыIэм къэкIуэн иIэкъым

                                                              Мэздэгу адыгэхэм я пщэдейр я щIэблэрщ «Мэздэгу адыгэхэм я тхыдэм щыщ напэкIуэцIхэр» зыфIаща фестиваль-зэпеуэр иджы еща­нэу щекIуэкIащ Ставрополь краймрэ Осетие-Ищ­хъэрэ – Алание Республикэмрэ ис ди лъэпкъэгъухэм я деж. Ар къызэрагъэпэщащ КъБР-м ЦIыхубэ хъыбаре­гъащIэ IуэхущIапIэхэмкIэ, жылагъуэ, дин зэгухьэныгъэ­хэм­кIэ и министерствэм,   Осетие-Ищхъэрэ – Аланием Лъэпкъ зэхущытыкIэхэмкIэ и министерствэм, Ставрополь крайм и Курской (Къурей) район администрацэм, Дунейпсо, Къэбэрдей Адыгэ Хасэхэм, Мэздэгу адыгэхэм…

Дальше
Адыгэбзэ

Хъуэхъу

«Адыгэ Хасэ – КъШР-м и Шэрджэс Парламент» жылагъуэ зэщIэхъееныгъэм и тхьэмадэ, ДАХ-м и вице-президент Шэрджэс М. Хь. деж ПщIэ зыхуэсщI Мухьэмэд ХьэмтIалэ и къуэ! Дунейпсо Адыгэ Хасэм и гъэзэщIакIуэ гупым и цIэкIэ, си щхьэкIэ  къызбгъэдэкIыу си гуапэу сынохъуэхъу илъэс 65-рэ узэрырикъуамкIэ. Адыгэ псоми пщIэшхуэ зыхуащI жылагъуэ-политикэ лэжьыгъэу уэ ебгъэкIуэкIыр лъэпкъым и зэхэщIыкIыр хъумэнымрэ абы зегъэужьынымрэ, Урысейми нэгъуэщI къэралхэми щыпсэу ди лъэпкъэгъухэм я зэпыщIэныгъэхэр гъэбыдэным хуэунэтIащ. Уэ Къэрэшей-Шэрджэсым и щэнхабзэ, жылагъуэ гъащIэм жыджэру ухэтщ, республикэм ис лъэпкъхэм яку дэлъ мамырыгъэмрэ зэныбжьэгъугъэмрэ гъэбыдэнымкIэ сэбэпышхуэ ухъуу. ДяпэкIи уи гуащIэр ди лъэпкъыр хъумэным, зиужьыным,…

Дальше
Адыгэбзэ

«КъэвгъэувыIэ Сирием щекIуэкI лъыгъажэр!»

ЗэпэщIэтыныгъэр зыщымыужьых Сирие Хьэрып Республикэм къина адыгэхэм,  нэгъуэщI ди хэкуэ­гъу­хэм ядэIэпыкъуным къыхуезы-джэ пэкIу щекIуэкIащ ды-гъэгъазэм и 2-м Москва къалэм. А Iуэхугъуэм ири­пIей­тейуэ къалащхьэм щыпсэу адыгэ, абхъаз, абазэ куэд къе­кIуэлIащ «Хэкум и гъунапкъэ хъумакIуэхэм» («Пограничникам отечества») я фэеплъым деж. Урысей, къащхьэщыж ди лъэпкъэгъухэм!» – апхуэдэ къы­хуе­­джэныгъэхэмкIэ гъэн­щIат зэхыхьэр. — Нэхъыщхьэу дызыхущIэ­къур гузэвэгъуэм зэщIищта хьэрып къэралым къина ди лъэпкъэгъухэр икIэщIы­пIэ­кIэ къишыжыныращ. Урысейм и дэIэпыкъуэгъукIэ ди цIыху нэхъыбэ къедгъэ­лыфы­нут, – жиIащ пэкIур къы­зэIузыха Хъурей Аслъэн. — Зэкъуэтыныгъэр къыщыдгъэлъэгъуэнур нобэ хуэдэ махуэщ, – къыхигъэщащ Москва щылажьэ Адыгэ Хасэм хэт нэхъыжьхэм я  тхьэмадэ Агырбэ Юрэ. –…

Дальше
Адыгэбзэ

Дунейпсо Адыгэ Хасэм В. И. Матвиенкэ Зэрызыхуигъазэ

Урысей Федерацэм и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым и УнафэщI МАТВИЕНКЭ В. И. и деж   Дунейпсо Адыгэ Хасэм Зэрызыхуигъазэ                           ПщIэ зыхуэтщI Валентинэ Иван ипхъу! Дунейпсо Адыгэ Хасэм Уэ зыныпхуегъазэ адыгэ псори икъукIэ зыгъэпIейтей Iуэ­хум­­кIэ. Сирие Хьэрып Республикэм илъэсым щIигъуауэ зауэ щокIуэкI, лажьэ зимыIэ цIыхухэр хокIуадэ. Абыхэм яхэтщ ди лъахэгъухэри – а къэралым щопсэу шэрджэс мини 100-м щIигъу. Илъэси 150-рэ и пэкIэ дзэ-политикэ щхьэусыгъуэхэм я зэранкIэ, ахэр Уэсмэн къэралыгъуэм къыщыхутащ, иужькIэ щхьэж гъащIэм зыIуигъэува IэнатIэм елъытауэ, ахэр…

Дальше
Адыгэбзэ Культура

Дыщэидэм и щэхур

Налшык дэт Лъэпкъ музейм къыщызэIуахащ дыщэидэм, хэдыкIым хуэIэпщIэлъапщIэ, Мейкъуапэ щыпсэу Бидэнокъуэ Мэлэчхъан и IэдакъэщIэкIхэм я гъэлъэгъуэныгъэ.   Пэшым и блынхэр яуфэ­бгъуащ лъэпкъым къыде­кIуэкI IэщIагъэм и Iэужь дахэ къызыхэщ хьэпшыпхэм. Дыщэ IуданэкIэ хэдыкIа, хьэпIацIэщыгъэкIэ бла лъэпкъ дамыгъэхэр, IэкIуэ­лъакIуэу ухуэна къэдабэ щэкIыр, щагъэ пщэхъур, цIыхухъу, цIыхубз бащ­лъыкъхэр, дыщэидэкIэ гъэщIэрэщIа упщIэхэр, сурэтылъэ IэрыкI гъэщIэгъуэнхэр, щIалэхэм я къэшэнхэм ирату щыта нэмэзщыгъэхэр (абыхэм я псыр тхыпхъэ­щIыпхъэ дахэу пщащэхэм IуданэкIэ зэIуащэрт)… куэд мэхъу зы бзылъхугъэм и зэфIэкIымрэ и гупсысэмрэ зрихьэлIа лэжьыгъэхэр. Бидэнокъуэ Мэлэчхъан Тыркум и Эскишехир къалэм къедза къуажэхэм ящыщ зым къыщалъхуащ. Абы Анкара дэт пединститутыр…

Дальше
Адыгэбзэ

ЗыкъэзыщIэж ди лъэпкъым хуэфэщэн хуэдлэжьмэ

Жэпуэгъуэм и 20 – 21 махуэхэм Нал­шык къалэ щекIуэкIащ Дунейпсо Адыгэ Хасэм и IX Зэхуэсышхуэр.                                                                                                                                                      …

Дальше
Адыгэбзэ

Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Iэтащхьэ Къанокъуэ Арсен Дунейпсо Адыгэ Хасэм и ебгъуанэ Конгрессым къыщипсэлъар

Дунейпсо Адыгэ Хасэм и ебгъуанэ Конгрессым и делегатхэмрэ абы и лэжьыгъэм хэтхэмрэ сэлам гуапэ фызох икIи фи зэхыхьэшхуэм лэжьыгъэ тэмэм зэфIигъэкIыну сынывохъуэхъу.  Дунейпсо Адыгэ Хасэр къызэрызэрагъэпэщам адыгэ лъэпкъым и гъащIэм мыхьэнэшхуэ щиIащ. Нобэ ар зэфIэкI зыбгъэдэлъ, пщIэ зиIэ дунейпсо зэгухьэныгъэ зэрыхъуар жыпIэмэ, егъэлея хъунукъым. Псори дызыщыгъуазэ гугъуехьхэм щхьэкIэ къэмынэу, Дунейпсо Адыгэ Хасэр блэкIа илъэс­хэм текI имыIэу хуэлэжьащ мамыры­гъэм­рэ цIыхур фIыуэ лъагъунымрэ яхуэгъэза мурадхэм. Ар икIи гурыIуэгъуэщ, сыту жы­пIэ­мэ, апхуэдэ плъапIэхэрщ адыгэ щэнхабзэмрэ адыгэ цивилизацэмрэ сыт щыгъуи я лъа­бжьэр. Адыгэхэм я тхыдэ, щэнхабзэ хъу­гъуэ­фIыгъуэхэр и плъапIэу, Дунейпсо Адыгэ Хасэр Iэдэбу икIи…

Дальше
Адыгэбзэ

Нобэми илъэсищ къэкIуэнуми теухуауэ

ЗэIущIэшхуэр, къэрал къулыкъущIэхэри, лIыкIуэхэри, хьэщIэхэри зыхэтар, щекIуэкIар Налшык и Къэрал киноконцерт гъэлъэ­гъуа­пIэрщ. Абы кърихьэлIащ икIи къыщыпсэлъащ КъБР-м и Iэтащхьэ Къанокъуэ Арсен (жиIар щхьэхуэу тыдодзэ), Тыркум, Сирием, Иорданием, Германием, США-м, Адыгейм, Къэрэшей-Шэрджэсым, Абхъазым, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Шапсыгъым я лIыкIуэ­хэр. Фигу къэдгъэкIыжынщ. ДАХ-м и Зэхуэсыр илъэсищым зэ йокIуэкI. Абы къыщапщытэж я лэжьы­гъэр, Дунейпсо Адыгэ Хасэм и президентыр, Советыр, Гъэ­зэщIакIуэ гупыр хах, адыгэ лъэпкъыр зыгъэпIейтей Iуэ­ху­гъуэхэм щытопсэлъыхь, илъэсищ пIалъэм ящIэн хуей­уэ зы­хуагъэувыж къалэнхэр яубзыху. Дунейпсо Адыгэ­ Хасэм 2009 – 2012 гъэхэм хузэ­фIэ­кIам теухуауэ кIэщIу къэпсэлъащ а пIалъэм мы жылагъуэ организацэм и президенту щыта Ажахъуэ Къанщобий.…

Дальше
Адыгэбзэ

Адыгэ фащэм и махуэ

Дунейпсо Адыгэ Хасэм и гупыжкIэ илъэс и пэкIэ Адыгэ Республикэм гъуэгу щытеува мы махуэшхуэр иджы Къэбэрдей-Балъ­къэрми щагъэлъэпIэнущ. ФокIадэм и 28-м щегъэжьауэ жэпуэгъуэм и 3-м нэс республикэм и еджа­пIэхэми IуэхущIапIэхэми адыгэ фащэм и тхыдэмрэ и теплъэмрэ цIыхухэм къе­зыгъэщIэж дерсхэмрэ зэIущIэхэмрэ щрагъэкIуэ­кIынущ, абы теухуа нэтынхэмрэ фильмхэмрэ щагъэлъэгъуэнущ. Шэч хэмылъу, гукъыдэж зиIэм а махуэхэм фащэ щитIэ­гъэну, и лъэпкъ фащэм пщIэ зэрыхуищIыр игъэ­лъэгъуэну Iэмал игъуэтынущ.   «Адыгэ фащэм и махуэр» къэбэрдей щIалэгъуалэм я лъэIукIэ ди республикэм утыку къыщизыхьа, КъБР-м щIа­лэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министр Хъыжьрокъуэ СулътIан и плъапIэхэмкIэ къыддэгуэшащ: «Адыгэ фащэм и махуэр гъэлъэпIэнымкIэ жэрдэмыр…

Дальше
Адыгэбзэ

Узэкъуэтмэ-улъэщщ

  Иджыблагъэ «Адыгэ псалъэ» газетым и хьэ­щIэщым къытхуеблэгъащ Сирием къикIыжу адэжь хэкум щыпсэуну къэ­кIуэжа, СХьР-м дзюдом­кIэ и чемпион Талъостэн (Къуэшрокъуэ) Сипсэрэ абы и гъэсакIуэ Къущхьэ Iимадрэ. Я щыIэкIэ-псэукIэм, дяпэкIэ ящIэ­ну я мурадхэм дыщы­щIэупщIэм, ди хэкуэгъу­хэр я гупсысэхэмкIэ къыддэгуэшащ. Абыхэм жаIащ хэкум къэкIуэжыну куэд щIауэ зэры­щIэ­хъуэпсыр, ауэ гугъусыгъу гуэрхэм ирихьэ­лIэурэ я Iуэхур кIыхь­лIыхь зэрыхъуар. ЩIэ­щы­гъуэ тщыхъуа хьэщIэ­хэм упщIэ зэмылIэу­жьы­гъуэхэмкIэ захуэдгъэзащ, дауи, дымыгъэ­щIа­гъуэу къэнакъым, дзюдом дихьэхым и мыза­къуэу, а спорт лIэужьы­гъуэмкIэ чемпион хъуа адыгэ пщащэ зэкIужым и хъыбарыр.       — Сипсэ, уи цIэ дахэр, гъэщIэгъуэныр хэт къып­­­­­фIища? — Си анэшхуэм къыс­фIи­щащ.…

Дальше